سنتور

سنتور، سازی است ایرانی که اختراع آن را به ابونصر فارابی نسبت می‌دهند. این ساز از طریق ایران، هم به شرق و هم به غرب راه پیدا نموده‌است. شکل ظاهری ساز، جعبه‌ی ذورنقه‌ای شکل است که ضلع بلند آن در جلو نوازنده قرار می‌گیرد. جنس سنتور تماماً از چوب می‌باشد و بر روی سطح فوقانی آن، دو ردیف خرک چوبی قرار دارد. خرک‌های ردیف راست به کناره‌ی راست نزدیک‌ترند ولی خرک‌های ردیف چپ فاصله دارند.فاصله‌ی بین خرک‌های ردیف چپ تا کناره‌ی چپ را "پشت خرک “ می‌نامند.”سنتور" دارای ۷۲ عدد سیم است که به دسته‌های چهارتایی تقسیم می‌شوند.این دسته‌های چهارتایی از روی یک خرک عبور می‌کنند و هر چهار سیم هم‌کوک می‌باشند؛ اما هر سیم جداگانه به گوشی‌های معینی که در سطح جانبی راست کار گذاشته شده‌است، متصل می‌گردد.

سیم‌های سنتور به دو دسته: سفید (زیر) و زرد (بم) تقسیم می‌شوند. دسته‌ی سیم‌های سفید بر روی خرک‌های ردیف چپ و دسته‌ی سیم‌های زرد بر روی خرک‌های ردیف راست به تناوب قرار گرفته‌اند. همانطور که گفته شد، خرک‌های سمت چپ دارای محوطه‌ای در پشت خرک می‌باشند؛ بدین ترتیب، طول قسمت جلو خرک در سیم‌های سفید دو برابر طول آن در قسمت پشت خرک است و می‌توان در پشت خرک از سیم‌های سفید استفاده کرد. صدای این قسمت از ساز یک اکتاو نسبت به صدای قسمت جلو خرک بالاتر است. همچنین هر سیم زرد یک اکتاو بم‌تر از سیم سفید و بلافاصله بعد از آن صدا می‌دهد.

مضراب سنتور دو ترکه‌ی نازک، سبک ولی محکم از چوب است که در انتهای خود”گیره" دارد. نوازنده با انگشت سبابه گیره را گرفته، با انگشتان دیگر مضراب را با حرکت سریعی بالا وپایین می‌برد و به روی سیم‌ها ضربه می‌زند. وسعت صدای سنتور نه ‌خرک، کمی بیش از سه اکتاو است.این ساز، فاقد تمام فواصل کروماتیک مخصوص موسیقی ایرانی است و نوازنده مجبور است برای اجرای دستگاه دیگر کوک ساز را تغییر دهد،یا در پاره‌ای موارد خرک‌ها را جلو و عقب ببرد.

به منظور تأمین فواصل کروماتیک بین اصوات و نیز به قصد گسترش اصوات بم، در چندین سال گذشته، دو نوع سنتور با تعداد خرک‌های زیاد ساخته شده است: سنتور”کروماتیک" با همان میدان صدای معمولی، ولی با خرک‌ها و اصوات کروماتیک بیشتر و دیگری سنتور”کروماتیک بم”، یک فاصله‌ی پنجم بم‌تر از سنتور کروماتیک و با وسعت صدای سه اکتاو و نیم. در هر دو نوع سنتور کروماتیک، هر صوت بر اٹر سه رشته سیم هم‌کوک حاصل می‌گردد؛ به عبارت دیگر، بر روی هر خرک سه سیم تکیه کرده‌است.

این ساز اساساً سازی است که قابلیت تک‌نوازی و هم‌نوازی ـ هر دو ـ را دارد.در قدیم الایام، سیم اول سنتور را “ دو “ فرض می‌کردند ولی مرحوم “ابوالحسن صبا” با مطالعه‌ی دقیق‌تری این سیم را “ می “ قرار داد.هم اکنون این سیم با همین اسم نامگذاری می‌شود.

سنتورنوازی استاد پرویز مشکاتیان

موسیقی کلاسیک و غربی و پاپ

موسیقی سنتی ایرانی

موسیقی کودک

رویدادها و کنسرت ها

آواز سکوت

درباره ما

رویداد های اخیر

ارتباط با ما

برای دریافت خبرنامه ما ثبت نام کنید