آشنایی با انواع سازهای بادی

سازهای بادی را به دو دسته بزرگ بخش می‌کنند:

۱- سازهای بادی برنجی

۲- سازهای بادی چوبی.

اما این نام‌ها را نباید به معنی آن گرفت که لزوماً این سازها از چوب یا برنج ساخته شده‌اند. مثلاً ساکسوفون از نظر ساختمان و نحوه تولید صدا بسیار به کلارینت نزدیک است و مانند کلارینت جزو سازهای بادی چوبی به‌شمار می‌رود هرچند که بدنه آن از برنج یا فلز دیگری ساخته می‌شود.

یا فلوت ریکوردر که در گذشته بسیار رایج بود و از چوب ساخته می‌شد و امروز برای آموزش موسیقی به کودکان رواج دارد و از پلاستیک ساخته می‌شود ولی جزو سازهای بادی چوبی است.

در واقع فرق این دو دسته نه در جنسی است که از آن ساخته شده‌اند بلکه به نحوه تولید صدا در دهنی آن‌ها مربوط می‌شود.

در سازهای معروف به برنجی صدا از لرزیدن لب‌های نوازنده درون کاسه دهنی حاصل می‌شود و در سازهای معروف به چوبی صدا از لرزش قمیش یا لرزش لایه‌های هوا در گذر از روی تیغه یا لبه دهنی به‌وجود می‌آید.

سازهای بادی برنجی

سازهای بادی برنجی، جزء دسته ای از سازهای ارکستر سمفونیک به شمار می روند. برای پی بردن به جایگاه دقیق سازهای بادی برنجی، میتوان آن ها را در مجموعه ی شیپورها قرار داد.

در گذشته برای ساختن شیپورها از برنج استفاده می شده ولی امروزه از آلیاژی به نام برنج ساخته می شوند. بدیهی است که نحوه ی تولید صدا در سازهای بادی برنجی با نحوه ی تولید صدا در سازهای بادی چوبی متفاوت می باشد زیرا برهمین مبنا سازهای بادی را به دو دسته تقسیم کردیم.

نوازنده های سازهای بادی برنجی با ایجاد ارتعاش به درون کاسه ی دهنی توسط لب میتوانند صدایی دلنواز ایجاد کنند.

در اصل لوله ای که در ساختمان سازهای بادی برنجی قرار دارد، سبب می شود که از حاصل ارتعاش لب نوازنده صدا حاصل گردد.

انواع ساز بادی چوبی

این نوع سازها به سه دسته تقسیم بندی می شوند:

• ساز بادی چوبی بی زبانه یا به اصطلاح بی قمیش

در این نوع سازها تولید صدا از طریق برخورد هوا با تیغه هوایی که در بدنه آن وجود دارد امکان پذیر است.

• ساز بادی چوبی تک زبانه یا به اصطلاح با قمیش

برای تولید صدا در این نوع سازهای بادی چوبی زبانه دار می توان از طریق دمیدن هوا و به حرکت درآمدن و ارتعاشات بخش کوچکی از جنس نی یا پلاستیک که به آن قمیش یا زبانه می گویند، این مهم را انجام داد.

سازهای شاستی دار بادی

این نوع ساز بادی دسته ای از سازهای موسیقی به شما می رود که دارای شاستی است مانند پیانو و تولید صدا در این نوع سازها به وسیله دمش هوا و نیروی الکتریکی و مکانیکی انجام می گیرد.

نحوه ی تولید صدا در سازهای بادی چوبی و برنجی

در ساختار بدنه ی سازهای بادی چوبی، تیغه هوایی وجود دارد. تیغه های هوایی که در بدنه ی سازهای بادی چوبی قرار دارند، معمولاً لوله ها و مجراهایی می باشند که توخالی هستند.

هوا در اثر دمیدن نوازنده با تیغه ی هوایی نام برده شده برخورد می کند و با به ارتعاش درآمدن آن ها صدا تولید می گردد. در سازهای بادی چوبی زبانه دار بخش کوچکی وجود دارد که جنس آن نی یا پلاستیک است.

در واقع هوای دمیده شده از دهان نوازنده سبب حرکت و ارتعاش این زبانه ها یا قمیش ها می شود.