تفاوت گام ها و فواصل در موسیقی غربی و سنتی
همانطور که می دانید موسیقی غربی و سنتی متفاوت هستند.یکی از از تفاوت های مهم در این دو نوع از موسیقی تفاوت گام ها و فواصل می باشند.
تفاوت گام ها و فواصل در موسیقی غربی و سنتی
یکی از تفاوت های اساسی موسیقی ایرانی و غربی پرده و نیم پرده در این موسیقی هاست. در گذشته، کوک موسیقی غربی ریز پرده را هم شامل می شده است. با روی کار آمدن کوک اعتدال مساوی دوازده نتی، در موسیقی غربی ریز پرده ها کاربردی ندارند. در موسیقی های سنتی ایرانی، ترکی، عربی و برخی مناطق، فاصله های کوچکتر مانند ربع پرده استفاده می شود این فواصل حال و هوای تازه ای به موسیقی می بخشد. همچنین در موسیقی سنتی، با پیدایش گام ها و فاصله ها نت نویسی هم بیشتر شد.
گام ها
اصطلاح گام در موسیقی به معنی توالی پله پله ی نت ها، از یک نت مفروض تا اکتاو بعد آن نت است. گستره صدای گام ها ۱۲ نیم پرده مساوی یا همان یک اکتاو است. ارتفاع نت ها در گام می تواند به صورت نزولی یا صعودی مرتب شود. در موسیقی غربی گام ها بر پایه ی نیم پرده های مساوی تعریف می شوند و کمتر از نیم پرده فاصله، در این موسیقی وجود ندارد.
تفاوت تک صدایی و چند صدایی در موسیقی های غربی و سنتی
در موسیقی غربی صدا ها به دو صورت ایجاد می شوند:
هوموفونیک به معنای یک صدا به عنوان ملودی اصلی و دیگر صداها به عنوان هارمونی برای آن صدا می باشد. پلی فونیک به معنای آن است که چند صدا و ملودی از لحاظ ملودیک و ریتمیک مستقل از هم باشند. زمانی که در قرن نهم و دهم میلادی، شیوه های نت نویسی در غرب رواج پیدا کرد باعث شد موسیقی غرب چند صدایی شود. پیش از آن موسیقی غربی هم بیشتر به صورت تک صدایی اجرا می شد.
در موسیقی ایرانی که به صورت ملودی محور می باشد، فراز و فرودهای ملودیک و تحریرها و لحن اجرا معنای ویژه ای به این موسیقی می بخشد. در اجراها به روش سنتی و قدیمی تر شکل خاصی از هارمونی دیده می شود. به عنوان نمونه، در نوازندگی ساز های زهی زخمه ای یک اصل همیشه رعایت شده و آن پشتیبانی صدای اصلی (ملودی) با یک واخوان می باشد. واخوان می تواند یک تا چند صدا باشد که با ملودی همراهی می کند و با استمرار اجرا خواهد شد. بر ساز های زهی زخمه ای که پیش تر مثال زدیم هم زمان با اجرای یک ملودی بر یک سیم، سیم دیگری هم صدا تولید می کند و معمولا این سیم در فاصله چهار یا پنج نسبت به سیم ملودی اصلی کوک می شود.
درجه در موسیقی و تفاوت آن در موسیقی های غربی و شرقی
هر یک از نت های متوالی که یک گام را تشکیل می دهند در تئوری موسیقی و نت خوانی، یک درجه می گویند. گام دیاتونیک از جمله پرکاربردترین گام ها در موسیقی غربی می باشد. تعداد درجات گام می تواند متفاوت باشد. تفاوت این درجات مانند گام دو ماژور از نت دو که درجه ی اول است شروع می شود و با گذشتن از درجات دوم تا هفتم به درجه ی هشتم که همان نت دو بعدی است خواهد رسید. در موسیقی شرقی، نظیر کشورهای چین و ژاپن، گام به صورت ۵ درجه ای متداول است و در آن فقط ۴ درجه فاصله ی بین نت دو تا نت دو بعدی می باشد.
موسیقی غربی چه تأثیری بر موسیقی سنتی ایرانی داشته است؟
موسیقی غربی بر موسیقی ایران تأثیرات بسیاری داشته است. در قرن هفتم با موسیقی دانانی نظیر قطب الدینی شیرازی موسیقی ایران شکل جدیدی به خود می گیرد. در آن زمان سیستم مکتوبی از نت ها نبوده که نوازندگان از روی آن بنوازند به همین جهت آن ها بداهه نوازی می کردند. پس از دوران صفویه بخشی انفعالی از موسیقی ایران به وجود آمد که اگر ادامه دار می شد موسیقی ایران خیلی متفاوت تر می شد. با تأثیری که موسیقی ایرانی از موسیقی غربی گرفت، نگاه موسیقی دان ها در ایران نیز تغییر کرد. در کتاب های موسیقی صد سال پیش ایران یک چهار مضراب نیز یافت نمی شود که نگاه نویسنده قبل از وزیری یا نت باشد. نگاه امروزه نوازندگان به موسیقی و اجراهایشان در کارهای اساتید دیده می شود. تفاوت موسیقی غربی و سنتی ایرانی به طور کامل مشخص است.
